Αν και αρκετά άστρα γεννιούνται μεμονωμένα, εντούτοις τα περισσότερα άστρα δημιουργούνται κατά ομάδες σχηματίζοντας σμήνη άστρων.

Όταν ο Γαλαξίας μας ήταν ακόμη νέος και το διαθέσιμο υδρογόνο που είχε υπήρχε σε τεράστιες ποσότητες, τα πρωταρχικά του νεφελώματα δημιούργησαν δεκάδες χιλιάδες άστρα ταυτόχρονα σχηματίζοντας έτσι τα γνωστά ως σφαιρωτά σμήνη.

Σήμερα όμως τα νεφελώματα δεν είναι τόσο μεγάλα και σχηματίζουν πολύ λιγότερα άστρα στα λεγόμενα ανοιχτά ή γαλαξιακά σμήνη άστρων.

Ένα τέτοιο ανοιχτό σμήνος άστρων βρίσκεται στον αστερισμό του Ταύρου και με την πίεση της ακτινοβολίας του έχει εκδιώξει σχεδόν εξ ολοκλήρου τα αέρια του νεφελώματος από το οποίο γεννήθηκαν τα άστρα που το αποτελούν.

Πρόκειται για τις «Πλειάδες», τις μυθικές κόρες του Άτλαντα και της Πλειόνης, γνωστότερες στο λαό μας με το όνομα «Πούλια». Το σμήνος αυτό αποτελείται από εκατοντάδες άστρα με ηλικία 100 μόνο εκατομμυρίων χρόνων.

Το κεντρικό και λαμπρότερο από τα άστρα του σμήνους, η Αλκυόνη, βρίσκεται σε απόσταση 410 ετών φωτός και είναι 10 φορές πιο μεγάλο και 1.000 φορές πιο λαμπρό από τον Ήλιο μας.

Παρόλα αυτά όταν κοιτάζουμε τα νεαρά αστρικά σμήνη, βλέπουμε νεογέννητα άστρα διάφορων μεγεθών, χρωμάτων, θερμοκρασιών και λαμπρότητας. Μερικά γεννιόνται με λιγοστό υδρογόνο, λάμπουν αμυδρά με ένα αδύνατο φως κι έχουν ερυθρωπό χρώμα.

Μερικά άλλα, όπως ο Ήλιος, έχουν περισσότερα υλικά αέριο, είναι θερμότερα, και λάμπουν με ένα δυνατό κιτρινωπό φως. Μερικά άλλα πάλι, είναι γαλαζωπά, με μεγάλη θερμότητα, και λαμπυρίζουν με την λαμπρότητα ενός εκατομμυρίου ήλιων.

Θα αναρωτιέστε όμως. Γιατί τα άστρα ενός σμήνους δεν είναι όλα όμοια μεταξύ τους; Αφού όλα τους έχουν την ίδια περίπου ηλικία, γιατί δεν έχουν το ίδιο χρώμα και την ίδια λαμπρότητα;

Η απάντηση βρίσκεται στη μάζα των άστρων. Στη συνολική δηλαδή ποσότητα ύλης που περιέχει ένα άστρο τη στιγμή της γέννησής του. Γιατί η ποσότητα των υλικών που περιέχει κάθε άστρο τη στιγμή της γέννησής του καθορίζει επακριβώς τον χρωματισμό του και την θερμοκρασία του, αλλά και τι είδους άστρο θα γίνει, πόσα χρόνια θα ζήσει, πως θα είναι στην γεροντική του ηλικία, και τέλος πως θα πεθάνει.

Photo credits: NASA

π