Η εικόνα που έχουμε για τον Γαλαξία μας είναι «θολή». Αυτό οφείλεται στις τεράστιες ποσότητες σκόνης που περιέχει, οι οποίες απορροφούν το ορατό φως, στο μεγάλο του μέγεθος και προφανώς στο γεγονός ότι δεν μπορούμε να βγούμε εκτός του και να τον φωτογραφήσουμε, όπως έχουμε ήδη φωτογραφήσει με εκπληκτική λεπτομέρεια πολλούς άλλους γαλαξίες. Με δεδομένη αυτή την «θολή» εικόνα που έχουμε σχηματίσει για τον Γαλαξία μας, οι απαντήσεις σε πολλά ερωτήματα που σχετίζονται με τον σχηματισμό του, την ακριβή δομή του, τον αριθμό των σπειρών που διαθέτει και την ακριβή θέση που καταλαμβάνει ο Ήλιος και το Ηλιακό μας σύστημα στο εσωτερικό του παραμένουν ασαφείς. Γι’ αυτό και η σύνθεση του λεπτομερέστερου έως τώρα χάρτη του Γαλαξία μας έχει ιδιαίτερη σημασία στην προσπάθεια να απαντηθούν αυτά, αλλά και πολλά άλλα ερωτήματα.

Πραγματικά, η τελευταία προσπάθεια χαρτογράφησης του Γαλαξία επέτρεψε στους αστρονόμους να συνθέσουν για πρώτη ίσως φορά ένα ακριβές «στιγμιότυπο» της δομής του. Αυτό οφείλεται σε αρκετά μεγάλα ερευνητικά προγράμματα  που συνεχίζουν να υλοποιούνται με την βοήθεια ραδιοτηλεσκοπίων και οπτικών τηλεσκοπίων, όπως είναι οι συστοιχίες ραδιοτηλεσκοπίων VLBA στις ΗΠΑ και VERA στην Ιαπωνία. Η ανάλυση των νέων αυτών δεδομένων, που καλύπτουν το ένα τρίτο περίπου του Γαλαξία μας, επιβεβαιώνουν την ύπαρξη τεσσάρων μεγάλων σπειρών που τον «αγκαλιάζουν», καθώς και μίας κεντρικής ράβδου από άστρα, αέρια και σκόνη. Εκτός αυτού, με τα νέα δεδομένα υπολογίσθηκε ότι ο Ήλιος βρίσκεται σχεδόν ακριβώς πάνω στο επίπεδο του γαλαξιακού δίσκου, περίπου 26.600 έτη φωτός μακριά από τον γαλαξιακό πυρήνα. Η ανάλυση των δεδομένων καταδεικνύει ακόμη ότι ο Γαλαξίας μας περιστρέφεται με ταχύτητα που αγγίζει τα 236 km/s, ενώ ο χρόνος που χρειάζεται ο Ήλιος για μία πλήρη περιφορά γύρω από το γαλαξιακό κέντρο ισούται με 212 εκατ. χρόνια. Την τελευταία, δηλαδή, φορά που ο Ήλιος και το Ηλιακό μας σύστημα βρισκόταν σ’ αυτήν την περιοχή του Γαλαξία μας, στην Γη κυριαρχούσαν οι δεινόσαυροι.

Η περαιτέρω βελτίωση αυτής της τελευταίας εικόνας του Γαλαξία θα απαιτήσει πολλές περισσότερες παρατηρήσεις, αλλά και την νέα γενιά των γιγάντιων συστοιχιών ραδιοτηλεσκοπίων που ήδη σχεδιάζονται, όπως αυτές που θα κατασκευαστούν στην Αφρική (SKA) και στην Βόρειο Αμερική (NGVLA).

Φωτογραφία: το κεντρικό τμήμα του Γαλαξία μας πάνω από την συστοιχία ραδιοτηλεσκοπίων ALMA στην Χιλή [φωτογρ.  ESO/B. Tafreshi (twanight.org)].

Πηγή: Scientific American

π