Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble κατάφερε να «δει» πιο πίσω στο χρόνο και πιο κοντά στη Μεγάλη Έκρηξη από ποτέ, αποτυπώνοντας τους αμυδρότερους και πλέον μακρινούς γαλαξίες, που έχουν ως τώρα εντοπιστεί. Αυτή η εικόνα του «ακραία βαθέος πεδίου» (eXtreme Deep Field, XDF), όπως ονομάζεται, θεωρείται ήδη «ιστορική» από τους αστρονόμους, τουλάχιστον μέχρι την επόμενη.

Δεν είναι η πρώτη φορά που οι αστρονόμοι επιχειρούν κάτι τέτοιο. Υπενθυμίζουμε ότι τον Δεκέμβριο του 1995 και για 10 συνεχείς ημέρες οι αστρονόμοι είχαν προσανατολίσει τις κάμερες του Hubble προς το ίδιο σημείο του ουρανού, στο βόρειο ημισφαίριο, γεγονός που τους επέτρεψε να «συλλάβουν» τις πρώτες εικόνες «Βαθέος Πεδίου», (Deep Field), όπως ονομάστηκαν τότε.

Τρία χρόνια αργότερα επανέλαβαν το εγχείρημά τους αυτό, πραγματοποιώντας αντίστοιχες λήψεις και από το νότιο ημισφαίριο, ενώ την 24η Σεπτεμβρίου του 2003 εστίασαν τις κάμερες του Hubble για 12 συνολικά μερόνυχτα στο ίδιο σημείο του ουρανού, προς τον αστερισμό «Κάμινος».

Οι μοναδικές έως τότε εικόνες «Εξαιρετικά Βαθέος Πεδίου» (Hubble Ultra Deep Field, HUDF) αποτύπωναν γύρω στους 10.000 γαλαξίες σε διαφορετικά στάδια εξέλιξης, το αρχέγονο φως πολλών από τους οποίους ταξίδεψε ακόμα και 13 δισεκατομμύρια χρόνια μέχρι να φτάσει στη Γη, ενώ επέτρεψαν στους αστρονόμους να παρατηρήσουν για πρώτη φορά γαλαξίες-νάνους, οι οποίοι είχαν ήδη σχηματιστεί μόλις 600 με 800 εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη.

Η νέα εικόνα XDF βελτιώνει κατά πολύ το προηγούμενο ρεκόρ, διεισδύοντας ακόμη πιο πίσω στο χρόνο και φτάνοντας, μέχρι και 13,2 δισεκατομμύρια χρόνια στο παρελθόν, δίνοντας έτσι την ευκαιρία στους αστρονόμους να μελετήσουν τον τρόπο, με τον οποίο άρχισε να ξεπροβάλλει και να διαμορφώνεται σιγά-σιγά η τάξη και η δομή μέσα από το χαοτικό νεαρό Σύμπαν.

Το γεγονός αυτό θα τους βοηθήσει να κατανοήσουν σε μεγαλύτερο βαθμό τον σχηματισμό και τα πρώτα στάδια εξέλιξης των πρώτων γαλαξιών του Σύμπαντος.

Τα παρατηρησιακά δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν για τη σύνθεση της εικόνας XDF ελήφθησαν στη διάρκεια των τελευταίων 10 ετών, όταν το Hubble εστίασε ξανά την «προσοχή» του προς την ίδια περιοχή του ουρανού, στον αστερισμό «Κάμινος», και αντιστοιχούν σε 2.000 εικόνες ή σε συνολική έκθεση στο φως των μακρινών αυτών αντικειμένων της τάξης των 2 εκατομμυρίων δευτερολέπτων.

Η εικόνα αυτή αποκαλύπτει μια ευρεία ποικιλία γαλαξιών, από σπειροειδείς, όπως ο Γαλαξίας μας, μέχρι μικροσκοπικούς γαλαξίες-νάνους, οι οποίοι βρίσκονται σε διαφορετικά στάδια σύγκρουσης και συγχώνευσης μεταξύ τους.

Σύμφωνα με την έως τώρα ανάλυση των σχετικών δεδομένων, ο νεαρότερος γαλαξίας που απεικονίζεται, είχε ήδη διαμορφωθεί μόλις 450 εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη, γεγονός που δικαιολογεί και την παρομοίωση της εικόνας αυτής από τη NASA με μία χρονοσήραγγα, που μας συνδέει με το αρχέγονο παρελθόν του Σύμπαντος.

Με αυτό το νέο του επίτευγμα, το γερασμένο Hubble, που εκτοξεύθηκε τον Απρίλιο του 1990, εξακολουθεί να εκπλήσσει ευχάριστα την αστρονομική κοινότητα, που ευελπιστεί πλέον ότι θα συνεχίσει να λειτουργεί τουλάχιστον μέχρι το 2018.

π