π
Το λαμπρότερο και ταχύτερα αναπτυσσόμενο κβάζαρ που ανακαλύψαμε ποτέ
του Αλέξη Δεληβοριά, Διδάκτορα Φυσικής
Χρησιμοποιώντας το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο (VLT) του Ευρωπαϊκού Νότιου Αστεροσκοπείου (ESO), ομάδα αστρονόμων ταυτοποίησε ένα φωτεινό κβάζαρ, όχι μόνο ως το λαμπρότερο του είδους του, αλλά και ως το πιο φωτεινό αντικείμενο που έχει παρατηρηθεί ποτέ. Το κβάζαρ J0529-4351 βρίσκεται τόσο μακριά από τη Γη, ώστε το φως του χρειάστηκε περισσότερα από 12 δισ. χρόνια για να φτάσει σε εμάς.
Τα κβάζαρ είναι οι εκτυφλωτικά φωτεινοί πυρήνες μακρινών γαλαξιών, και ενεργοποιούνται από υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες. Η μαύρη τρύπα του κβάζαρ J0529-4351, ειδικότερα, αυξάνει τη μάζα της, απορροφώντας κάθε μέρα ποσότητα ύλης, αντίστοιχη με αυτή που εμπεριέχει ένα άστρο σαν τον Ήλιο. Με αυτόν τον ρυθμό απορρόφησης ύλης, πρόκειται για την ταχύτερα αναπτυσσόμενη μαύρη τρύπα που έχουμε ανακαλύψει μέχρι σήμερα.
Οι μαύρες τρύπες που τροφοδοτούν τα κβάζαρ απορροφούν ύλη από το περιβάλλον τους σε μια διαδικασία τόσο ενεργητική, που εκλύει τεράστιες ποσότητες ακτινοβολίας, γεγονός που καθιστά τα κβάζαρ τα λαμπρότερα ίσως αντικείμενα που υπάρχουν στο Σύμπαν. Κατά κανόνα, μάλιστα, όσο πιο φωτεινό είναι ένα κβάζαρ, τόσο ταχύτερα διογκώνεται και η υπερμεγέθης μαύρη τρύπα του.
Η ύλη, ειδικότερα, που έλκεται προς τη μαύρη τρύπα της σχετικής μελέτης, σχηματίζει γύρω της έναν αχανή δίσκο προσαύξησης, με διάμετρο 7 έτη φωτός, περίπου 15.000 φορές την απόσταση του Ποσειδώνα από τον Ήλιο, ενώ η ενέργεια που εκλύει είναι τόσο αδιανόητα υψηλή, που προσδίδει στο κβάζαρ J0529-4351 την φωτεινότητα περισσότερων από 500 τρισεκατομμυρίων άστρων σαν τον Ήλιο!
Η σχετική μελέτη δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature Astronomy, στις 19 Φεβρουαρίου.
Πηγή: eso2402a.pdf
Φωτογραφία: Καλλιτεχνική αναπαράσταση του κβάζαρ J0529-4351
(Credit: ESO/M. Kornmesser)
π