Τεράστιες ευκαιρίες για την αύξηση της απασχόλησης προσφέρει μία νέα αναδυόμενη οικονομία, η γαλάζια οικονομία, η οποία όμως στη χώρα μας εμφανίζει μεγάλο έλλειμα ανθρώπινου δυναμικού με τις κατάλληλες δεξιότητες και γνώσεις. Η γαλάζια οικονομία αποτελεί ουσιαστικά το νέο οικονομικό μοντέλο που περιλαμβάνει όλες τις οικονομικές δραστηριότητες οι οποίες σχετίζονται με τους ωκεανούς, τις θάλασσες και γενικότερα τους υδάτινους όγκους. Περιλαμβάνει επίσης δραστηριότητες που παρέχουν άμεση ή έμμεση υποστήριξη στη λειτουργία των γαλάζιων οικονομικών τομέων και οι οποίες μπορεί να βρίσκονται ακόμα και σε ηπειρωτικές περιοχές, αν και κατ’ εξοχήν αναπτύσσονται στις παράκτιες και στις νησιωτικές περιοχές. 

Η σημασία του μοντέλου αυτού για την οικονομική ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας είναι ιδιαίτερα σημαντική για την Ευρώπη, επισημαίνει ο κ. Ιωάννης Γκόλιας, Διοικητής του Ιδρύματος Ευγενίδου και πρώην πρύτανης του ΕΜΠ, καθώς αντιπροσωπεύει περισσότερες από 5 εκατ. θέσεις εργασίας και αποφέρει πάνω από 500 δις ευρώ περίπου ετησίως, μεγέθη τα οποία αναμένεται να αυξάνονται διαχρονικά.  

Σε μια κατ’ εξοχήν νησιωτική και ναυτική χώρα, όπως η Ελλάδα, το οικονομικό αυτό μοντέλο και οι τομείς που το απαρτίζουν, μπορούν να αποτελέσουν ένα από τα πλέον υγιή κομμάτια της ελληνικής οικονομίας, καθώς η χώρα μας διαθέτει ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα λόγω της θέσης της. 

Η νέα θαλάσσια οικονομία μπορεί και πρέπει να έχει σημαντικό ρόλο στο νέο παραγωγικό μοντέλο ανάπτυξης της χώρας μας, με κύριους αναπτυξιακούς άξονες τις θαλάσσιες μεταφορές, την αλιεία και υδατοκαλλιέργεια, τα λιμάνια, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τον τουρισμό και την αναψυχή αλλά και σημαντικές προοπτικές στα θαλάσσια αδρανή, τη βιοτεχνολογία και την θαλάσσια παρακολούθηση και επίβλεψη επισημαίνει ο κ. Γκόλιας. 

Το έλλειμα 

Για να λειτουργήσει όμως το νέο αυτό θαλάσσιο οικονομικό μοντέλο απαιτούνται εργαζόμενοι με τις κατάλληλες δεξιότητες και γνώσεις, σημειώνει ο Διοικητής του Ιδρύματος Ευγενίδου. Δυστυχώς, προσθέτει, υπάρχει έλλειμμα σε κατάλληλα εκπαιδευμένους επαγγελματίες και σε προσωπικό με ιδιαίτερα εξειδικευμένες δεξιότητες. Το πρόβλημα υπάρχει ήδη στους καθιερωμένους τομείς αλλά στους αναδυόμενους, όπως περιεγράφηκαν παραπάνω, η κατάσταση είναι ιδιαίτερα δύσκολη. 

Όπως εκτιμά ο κ. Γκόλιας, ενδεικτικά τα αναδυόμενα επαγγέλματα της γαλάζιας οικονομίας με τέτοια προβλήματα σχετίζονται με την υπεράκτια αιολική ενέργεια, την ανανεώσιμη ενέργεια από τη θάλασσα (π.χ. κυματική και παλιρροιακή ενέργεια), την ναυπήγηση για πράσινα καύσιμα και τη διαχείριση υδατοκαλλιεργειών. Παράλληλα απαιτούν έναν συνδυασμό τεχνικών και ψηφιακών δεξιοτήτων, αλλά και κατανόηση της βιώσιμης ανάπτυξης. 

Τα επαγγέλματα που σχετίζονται με την ανανεώσιμη ενέργεια από τη θάλασσα παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Η Ελλάδα, με τη μεγάλη ακτογραμμή της και το δυναμικό της για την ανάπτυξη υπεράκτιων αιολικών πάρκων, βρίσκεται σε μια μοναδική θέση να πρωτοστατήσει στην παραγωγή τέτοιας ανανεώσιμης ενέργειας. Αυτό δημιουργεί ανάγκες για εξειδικευμένους τεχνικούς και μηχανικούς, που θα πρέπει να γνωρίζουν τις νέες τεχνολογίες εγκατάστασης, λειτουργίας και συντήρησης αυτών των υποδομών. Παράλληλα, απαιτούνται και ειδικοί στη διαχείριση έργων, στη χρηματοδότηση ενεργειακών υποδομών και στην περιβαλλοντική αποτίμηση. 

Η ναυτιλία, που παραδοσιακά αποτελεί πυλώνα της ελληνικής οικονομίας, βρίσκεται επίσης σε φάση μετάβασης. Η εισαγωγή πράσινων καυσίμων και η εφαρμογή νέων τεχνολογιών για τη μείωση των εκπομπών ρύπων δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας και ανάγκες για εξειδικευμένους επαγγελματίες. Οι ναυτικοί και οι μηχανικοί πρέπει να εκπαιδευτούν στις νέες πρακτικές και τεχνολογίες για να διασφαλίσουν τη βιωσιμότητα του κλάδου. 

Η ενίσχυση των υδατοκαλλιεργειών προσφέρει επίσης νέες ευκαιρίες απασχόλησης. Οι σύγχρονες υδατοκαλλιέργειες απαιτούν τη χρήση καινοτόμων τεχνολογιών και τεχνικών για την αύξηση της αποδοτικότητας και της βιωσιμότητας. Εδώ, χρειάζονται γεωπόνοι, ιχθυολόγοι και τεχνικοί που να γνωρίζουν τις εξελίξεις στην παραγωγή και διαχείριση των ιχθυοτροφείων. 

Είναι φανερό, υπογραμμίζει ο κ. Γκόλιας, ότι η Ελλάδα πρέπει να προσαρμόσει τα προγράμματα σπουδών της ώστε να εστιάσουν στις συγκεκριμένες δεξιότητες που απαιτούνται για αυτά τα επαγγέλματα. Ένας βασικός τρόπος για να επιτευχθεί αυτό είναι η συνεργασία μεταξύ πανεπιστημίων, ερευνητικών κέντρων και επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον κλάδο της γαλάζιας οικονομίας.

ιε