Υπηρεσίες

Από το 1966 που η Βιβλιοθήκη του Ιδρύματος Ευγενίδου άνοιξε επίσημα τις πόρτες της για το κοινό, ξεκίνησε τη λειτουργία της ως πρότυπη ειδική βιβλιοθήκη με δύο πρωτοποριακές για την εποχή υπηρεσίες ειδικής βιβλιοθήκης και τις οποίες συνεχίζει έως τις μέρες μας:

α) την ανοιχτή, ελεύθερη πρόσβαση στους χώρους και τις συλλογές της και

β) τον δανεισμό για κάθε ενδιαφερόμενο.

Από τις αρχές του 2023, η Βιβλιοθήκη λειτουργεί πλήρως ανακαινισμένη, μετά τον ανασχεδιασμό των χώρων, των συλλογών και των υπηρεσιών της, που ξεκίνησε το 2018 με στόχο την καλύτερη προσαρμογή της στην ψηφιακή εποχή και στις σύγχρονες τάσεις και ανάγκες πληροφόρησης.

 

Η φιλοσοφία του νέου σχεδιασμού στοχεύει στη λειτουργία της ως υβριδικής:

1. Εμπλουτίζοντας τις έντυπες και ψηφιακές συλλογές της με επικέντρωση στους πιο σύγχρονους τομείς της Τεχνικής και Ναυτικής εκπαίδευσης, των Θετικών Επιστημών και των Νέων Τεχνολογιών και παράλληλα
2. Εκσυγχρονίζοντας τις υπηρεσίες της, με ιδιαίτερη έμφαση στην αξιοποίηση και ανάδειξη των νέων τεχνολογιών και του ψηφιακού περιβάλλοντος.

 

Υπηρεσία Δανεισμού και πρόσβαση από απόσταση: Σήμερα το Ίδρυμα προσφέρει ελεύθερη είσοδο και χρήση της Βιβλιοθήκης του σε κάθε ενδιαφερόμενο που αποδεχτεί τον κανονισμό της και εγγραφεί στο Αρχείο μελών της.

1. Η εγγραφή μέλους γίνεται δωρεάν σύμφωνα με τη διαδικασία που περιγράφεται στην ενότητα «Εγγραφή μελών» του Κανονισμού Δανεισμού ΕΔΩ.
2. Με την εγγραφή του στη Βιβλιοθήκη, ο κάθε ενδιαφερόμενος αποκτά κάρτα μέλους με ειδικό κωδικό, που του παρέχει πρόσβαση στους χώρους και τις υπηρεσίες της.

Οι έντυπες και ψηφιακές συλλογές της Βιβλιοθήκης είναι στη διάθεση των μελών της προς χρήση εντός των χώρων της. Επίσης,

1. Τα έντυπα βιβλία διατίθενται και για δανεισμό.
2. Από την υπηρεσία Δανεισμού εξαιρούνται τα περιοδικά, τα πληροφοριακά βιβλία (όπως εγκυκλοπαίδειες, λεξικά), οι τόμοι σειρών, οι σπάνιες εκδόσεις και άλλα βιβλία που ορίζονται από τη βιβλιοθήκη και επισημαίνονται με κίτρινο αυτοκόλλητο στη ράχη τους.
3. Για την πλειονότητα του ψηφιακού υλικού, προσφέρεται και η δυνατότητα πρόσβασης από απόσταση. Για περισσότερες πληροφορίες απευθυνθείτε στο προσωπικό της Βιβλιοθήκης.

Περισσότερες πληροφορίες για τη διαδικασία εγγραφής μελών και για τον Κανονισμό Δανεισμού μπορείτε να βρείτε ΕΔΩ.

Οι βιβλιογραφικές εγγραφές όλου του υλικού της Βιβλιοθήκης είναι αναζητήσιμες από τον Ηλεκτρονικό Κατάλογό της (OPAC) μέσω του δικτυακού τόπου του Ιδρύματος. Αναλυτικές πληροφορίες και κατατοπιστικά βίντεο για τις δυνατότητες και υπηρεσίες που προσφέρονται μέσω του OPAC, αλλά και για βασικά γενικά θέματα εντοπισμού και αξιολόγησης της πληροφορίας, μπορείτε να βρείτε ΕΔΩ.  

Ο κατάλογος περιοδικών της Βιβλιοθήκης είναι αναζητήσιμος επίσης μέσω του Εθνικού Συλλογικού Καταλόγου Επιστημονικών Περιοδικών, δεδομένου ότι η Βιβλιοθήκη αποτελεί μέλος του Δικτύου Επιστημονικών και Τεχνολογικών Βιβλιοθηκών του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης. Ο Συλλογικός Κατάλογος αυτός παρέχει τη δυνατότητα στους ενδιαφερομένους να εντοπίσουν σε ποια βιβλιοθήκη υπάρχει ένα περιοδικό, καθώς και να δουν το σύνολο της συλλογής μιας βιβλιοθήκης από αυτές που συμμετέχουν.

Νέα υπηρεσία «Ο Λογαριασμός μου»: Στα μέλη της, η Βιβλιοθήκη παρέχει τη δυνατότητα δημιουργίας Προσωπικού Προφίλ μέσω της υπηρεσίας «Ο Λογαριασμός μου», που παρέχεται από τον Ηλεκτρονικό της Κατάλογο (OPAC). Μέσω του Λογαριασμού του το κάθε μέλος διαθέτει πολλές επιπλέον δυνατότητες όπως: να επικοινωνεί με τη Βιβλιοθήκη (π.χ. να κάνει προτάσεις αγοράς υλικού για τον εμπλουτισμό της συλλογής της), να λαμβάνει ενημερώσεις και μηνύματα από το προσωπικό της, να ενημερώνει τα στοιχεία επικοινωνίας του στην περίπτωση που αυτά αλλάξουν, να ελέγχει τους τρέχοντες δανεισμούς του, να ανανεώνει τον χρόνο δανεισμού του υλικού που έχει δανειστεί σύμφωνα με τους κανονισμούς της Βιβλιοθήκης, να βλέπει το ιστορικό των δανεισμών του, να κάνει κράτηση σε βιβλία που το ενδιαφέρουν, να δημιουργεί λίστες με υλικό της προτίμησής του, να δημιουργεί επισημειώσεις (tags) και να αξιολογεί το υλικό που έχει μελετήσει.

Περισσότερες πληροφορίες, διευκρινίσεις και παραδείγματα για τη Δημιουργία Προσωπικού Προφίλ και Λογαριασμού, καθώς και για τις δυνατότητές του μπορείτε να δείτε ΕΔΩ.

 

Νέες υπηρεσίες μέσω Ολοκληρωμένου Συστήματος RFID: Για την ασφάλεια του υλικού, τον εκσυγχρονισμό των υπηρεσιών της, όπως και για την καλύτερη εξυπηρέτηση των αναγνωστών της, η Βιβλιοθήκη προχώρησε στην εγκατάσταση Ολοκληρωμένου Συστήματος Ραδιοσυχνοτήτων (RFID), που περιλαμβάνει Σταθμό εργασίας για σήμανση και δανεισμό, αυτοματοποιημένο μηχανισμό για εντοπισμό των βιβλίων στα ράφια και υποβοήθηση της διαδικασίας ταξιθέτησης και απογραφής τους, Θύρα ασφαλείας, ειδική Θύρα Ελεγχόμενης Πρόσβασης (Access Control Swing Gate) και Σταθμό αυτοεξυπηρέτησης αναγνωστών.

Στον Σταθμό αυτοεξυπηρέτησης αναγνωστών οι ενεργοί εγγεγραμμένοι χρήστες (μέλη) έχουν τη δυνατότητα μόνοι τους και εύκολα, σκανάροντας απλώς την προσωπική τους κάρτα μέλους, να δανειστούν, να  ανανεώσουν ή να επιστρέψουν βιβλία που έχουν δανειστεί, όπως και να δουν την κατάσταση του λογαριασμού τους στη Βιβλιοθήκη (πόσα και ποια βιβλία έχουν δανειστεί και αν υπάρχουν χρεώσεις λόγω καθυστέρησης της επιστροφής τους). 

Φωτοτυπίες

Στον χώρο της Βιβλιοθήκης υπάρχει στη διάθεση του κοινού φωτοτυπικό μηχάνημα, που λειτουργεί και ως σαρωτής, για περιορισμένο αριθμό φωτοτυπιών - σαρώσεων.

Η φωτοτύπηση/ψηφιοποίηση (σάρωση) μικρής έκτασης, π.χ. μερικών σελίδων επιτρέπεται αποκλειστικά για προσωπική μελέτη ή έρευνα, ή για την κάλυψη των εκπαιδευτικών αναγκών και πάντως επιτρέπεται μόνον σύμφωνα με τους περιοριστικούς όρους της νομοθεσίας περί πνευματικής ιδιοκτησίας όπως ισχύει.

Χρήση υπολογιστών: Οι υπολογιστές που είναι εγκατεστημένοι στους χώρους της Βιβλιοθήκης παρέχουν σε κάθε ενδιαφερόμενο τη δυνατότητα ελεύθερης πρόσβασης στο Διαδίκτυο, μέσω του ασύρματου δικτύου EugenWiFi, σε όλες τις ηλεκτρονικές πηγές της, καθώς και σε διάφορα προγράμματα όπως: Επεξεργαστή Κειμένου, Υπολογιστικό Φύλλο, Δημιουργό Παρουσιάσεων. Πέραν των υπολογιστών που παρέχονται στους χώρους της Βιβλιοθήκης, οι επισκέπτες μπορούν επίσης να χρησιμοποιήσουν το ασύρματο δίκτυο σε οποιονδήποτε χώρο της, μέσω των δικών τους φορητών υπολογιστών. 

Υπηρεσίες προς ΑμεΑ 

Το Ίδρυμα, με απώτερο στόχο να διασφαλίσει στα Άτομα με Αναπηρία ισότιμη πρόσβαση σε κάθε πληροφορία, έντυπης και ηλεκτρονικής μορφής της Βιβλιοθήκης, προμηθεύθηκε σειρά προϊόντων προσβασιμότητας για τον εξοπλισμό εγκαθιστώντας Σταθμούς Εργασίας στον χώρο της.

Οι Σταθμοί αυτοί επιτρέπουν σε Άτομα με Αναπηρία, να χρησιμοποιούν Ηλεκτρονικούς Υπολογιστές των Σταθμών Εργασίας και να έχουν πρόσβαση στις συλλογές της Βιβλιοθήκης και στο Διαδίκτυο.

Οι κατηγορίες Ατόμων με Αναπηρία που υποστηρίζονται είναι: άτομα με περιορισμό όρασης, άτομα με κινητικά προβλήματα, (κυρίως στα άνω άκρα ή τετραπληγία), καθώς και άτομα με εντυποαναπηρία (π.χ. δυσλεξία).

Ακολουθεί μια σύντομη περιγραφή των Σταθμών Εργασίας και των προϊόντων υποστηρικτικής τεχνολογίας που τους πλαισιώνουν.

Για Άτομα με περιορισμό όρασης

Ο Σταθμός Εργασίας που υποστηρίζει την πρόσβαση ατόμων με περιορισμό όρασης αποτελείται από έναν ισχυρό ηλεκτρονικό υπολογιστή με οθόνη αφής 22’, στον οποίο έχει εγκατασταθεί το απαιτούμενο λογισμικό Ανάγνωσης και Μεγέθυνσης Οθόνης SuperNova Access Suite. Το λογισμικό αυτό σε συνεργασία με τα λογισμικά σύνθεσης φωνής Οπτική Φωναισθησία Professional και TTS Reader παρέχει φωνητική αναγγελία των δεδομένων της οθόνης του Η/Υ μέσω των ηχείων ή των ακουστικών υψηλής ποιότητας που διατίθενται, ενώ ταυτόχρονα καθιστά δυνατή την απεικόνιση των δεδομένων της οθόνης σε μεγέθυνση ή την επιλογή συνδυασμών χρωμάτων, που λόγω της έντονης αντίθεσής τους ευνοούν τους χρήστες με μειωμένη όραση.

Το λογισμικό Ανάγνωσης και Μεγέθυνσης Οθόνης είναι το βασικό εργαλείο πρόσβασης στη χρήση του Η/Υ, αφού εκτός των παραπάνω υποστηρίζει και απτική απεικόνιση, σε μορφή Braille, των δεδομένων που εμφανίζονται στην οθόνη του σταθμού εργασίας, στην ειδική οθόνη Braille ALVA USB 640, που διαθέτει 40 χαρακτήρες Braille.

Για την ταχεία μετατροπή τυπογραφικού κειμένου σε επεξεργάσιμο κείμενο και συνεπώς προσβάσιμο, ο Σταθμός Εργασίας συμπληρώνεται μ’ έναν σαρωτή Fujitsu FI-5015C, που έχει δυνατότητα ψηφιοποίησης εντύπων σε υψηλή ταχύτητα. Με τη βοήθεια του σαρωτή μετατρέπουμε οποιοδήποτε έντυπο σε εικόνα, την οποία στη συνέχεια μετατρέπουμε σε επεξεργάσιμο κείμενο με τη βοήθεια του λογισμικού Οπτικής Αναγνώρισης Χαρακτήρων (OCR), ABBYY Fine Reader 10.0 Professional, που έχει εγκατασταθεί στον Σταθμό Εργασίας. Με την ολοκλήρωση της Οπτικής Αναγνώρισης Χαρακτήρων, το επεξεργάσιμο κείμενο που προκύπτει είναι πλήρως προσβάσιμο στα άτομα με προβλήματα όρασης μέσω του SuperNova Access Suite.

Ο Σταθμός Εργασίας διαθέτει επίσης εκτυπωτή Braille Index Everest για την εκτύπωση κειμένων σε μορφή Braille. Συνοδεύεται από καμπίνα μείωσης θορύβου και έχει εγκατασταθεί σε παρακείμενο χώρο ώστε να μην ενοχλεί τους επισκέπτες της Βιβλιοθήκης. Η παραγωγή κειμένων σε μορφή Braille γίνεται μέσω του λογισμικού Win Braille, που αναλαμβάνει τη μετατροπή – μετάφραση του όποιου ηλεκτρονικού κειμένου σε μορφή Braille και την αποστολή του στον εκτυπωτή Index Everest για να εκτυπωθεί.

Δίπλα στον Σταθμό Εργασίας έχει εγκατασταθεί ένα πλήρες σύστημα μεγέθυνσης κλειστού κυκλώματος Optelec Clearview+ Color, με οθόνη TFT 22’ σε εργονομική βάση – βραχίονα, το οποίο αποτελεί έναν ακόμη ολοκληρωμένο Σταθμό Εργασίας για άτομα με μειωμένη όραση. Η συσκευή αυτή παρέχει τη δυνατότητα στον χρήστη να τοποθετήσει ένα βιβλίο ή ένα αντικείμενο στην ειδική επιφάνεια εργασίας κάτω από την κάμερα και να δει στην οθόνη της συσκευής το υπό μεγέθυνση βιβλίο ή αντικείμενο στον βαθμό μεγέθυνσης (από 2 έως 75 φορές) και στον τρόπο απεικόνισης (έγχρωμα, διαβαθμίσεις του γκρι, προβολές υψηλής αντίθεσης) της επιλογής του.

Για την παροχή επιπλέον ευκολίας πρόσβασης στον παραπάνω Σταθμό Εργασίας, έχει εγκατασταθεί και λογισμικό αναγνώρισης ομιλίας, ο Ηλεκτρονικός Λογογράφος, που έχει τη δυνατότητα να μετατρέπει τη φωνή του χρήστη σε κείμενο ή εντολή στον Η/Υ. Τέλος η Βιβλιοθήκη διαθέτει και απτικά βιβλία εκμάθησης των WINDOWS με ανάγλυφες εικόνες, αλλά και σε μορφή Braille (στα Αγγλικά).

Πολλά από τα παραπάνω προϊόντα υποστηρικτικής τεχνολογίας και κυρίως το λογισμικό Ανάγνωσης και Μεγέθυνσης Οθόνης σε συνδυασμό με τα λογισμικά σύνθεσης φωνής, αποτελούν ιδανικά εργαλεία εξάσκησης και βοήθειας ατόμων με μαθησιακές ή παρόμοιου τύπου δυσκολίες, όπως προβλήματα δυσλεξίας, στα οποία ο Σταθμός Εργασίας που περιγράψαμε μπορεί να φανεί εξαιρετικά χρήσιμος. 

Για Άτομα με κινητική αναπηρία

Ο Σταθμός Εργασίας που υποστηρίζει την πρόσβαση ατόμων με κινητική αναπηρία αποτελείται από έναν ισχυρό ηλεκτρονικό υπολογιστή με οθόνη αφής 22’’, που διαθέτει λογισμικό αναγνώρισης ομιλίας MLS Talk & Write. Το λογισμικό αυτό έχει τη δυνατότητα να μετατρέπει τη φωνή του χρήστη σε κείμενο ή εντολή στον Η/Υ.

Ο σταθμός αυτός πλαισιώνεται από συσκευές υποστηρικτικής τεχνολογίας εναλλακτικής πρόσβασης, λαμβάνοντας υπόψη το σημαντικό πρόβλημα της χρήσης Η/Υ από άτομα με κινητικά προβλήματα. Για τον λόγο αυτό, υπάρχουν δύο εναλλακτικά πληκτρολόγια για τη χρήση του Η/Υ.

Το ένα είναι το πληκτρολόγιο μεγάλων πλήκτρων Big Keys LX, που συνοδεύεται από το προαιρετικό πλέγμα απομόνωσης πλήκτρων. Το Big Keys LX διαθέτει μεγάλα πλήκτρα 2x2 cm και βοηθά τα άτομα με προβλήματα κίνησης στα χέρια να χρησιμοποιήσουν πληκτρολόγιο. Το δεύτερο πληκτρολόγιο είναι το Cherry Keyboard με το μεταλλικό πλέγμα απομόνωσης. Πρόκειται στην ουσία για ένα συμβατικό πληκτρολόγιο, που με τη χρήση του πλέγματος διευκολύνει τα άτομα με σχετικά μικρότερα προβλήματα κίνησης των δακτύλων να χρησιμοποιήσουν τον Η/Υ.

Για να διευκολυνθεί η χρήση του ποντικιού από άτομα με κινητικά προβλήματα στα χέρια, ο σταθμός διαθέτει δύο εναλλακτικά ποντίκια, το Roller II Joystic και το Roller II Trackball. To Roller II Joystic είναι μία συσκευή που διαθέτει έναν μοχλό κίνησης και εξομοιώνει το συμβατικό ποντίκι του Η/Υ. Χρησιμοποιώντας τον μοχλό κίνησης ο χρήστης κινεί τον δείκτη του ποντικιού στην οθόνη του Η/Υ.

Με αντίστοιχο τρόπο λειτουργεί και το Roller II Trackball, με τη μόνη διαφορά ότι αντί για μοχλό κίνησης, ο χρήστης περιστρέφει μία μπίλια κίνησης για να κινήσει τον δείκτη του ποντικιού. Και οι δύο συσκευές διαθέτουν πλήκτρα που αντιστοιχούν στα πλήκτρα του συμβατικού ποντικιού, αλλά υποστηρίζουν επίσης δυνατότητα σύνδεσης εξωτερικών διακοπτών, προκειμένου να διευκολύνεται η πρόσβαση στα πλήκτρα σε άτομα με μεγαλύτερα προβλήματα κίνησης.

Για την υποστήριξη χρηστών που χρειάζονται μεγάλα πλήκτρα για την πρόσβασή τους στη χρήση του σταθμού εργασίας, η Βιβλιοθήκη έχει προμηθευτεί 6 μεσαίους δυαδικούς διακόπτες Jelly Bean Twist. Για την πιο εργονομική τοποθέτηση μέρους του κινητού εξοπλισμού προσβασιμότητας, διατίθενται και Βραχίονες Στήριξης, που προσαρμόζονται εύκολα στα γραφεία των Σταθμών Εργασίας ή σε αναπηρικό αμαξίδιο, εάν απαιτηθεί.