ΥΠΟΘΕΣΗ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟΥ

Το έκτο επεισόδιο της σειράς Επιστήμονες που «εύρηκαν» για την Ανθρωπότητα είναι βασισμένο στη ζωή της Υπατίας, της σπουδαίας Ελληνίδας φιλοσόφου, μαθηματικού και αστρονόμου, η οποία γεννήθηκε, δίδαξε και πέθανε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου (~355-415 μ.Χ.). Η Υπατία ήταν μια σπουδαία γυναίκα, με ισχυρή και έντονη προσωπικότητα, με ηθικές αρχές και υψηλό επίπεδο μόρφωσης. Και αυτό σε μια εποχή που ήταν πιο συνηθισμένο να μορφώνονται τα αγόρια παρά τα κορίτσια. Ήταν αγαπητή και αξιοσέβαστη στον κόσμο, είχε πιστούς και αφοσιωμένους μαθητές. Συμβούλευε, μάλιστα, και καθοδηγούσε ισχυρά πρόσωπα για θέματα διακυβέρνησης και δημοσίων υποθέσεων. Σε μια εποχή που η Αλεξάνδρεια φλεγόταν από πολιτικές και θρησκευτικές αντιπαραθέσεις, η Υπατία κατηγορήθηκε άδικα και θανατώθηκε με φρικτό τρόπο.

Σήμερα δεν διασώζονται κείμενα της Υπατίας. Υπάρχουν όμως πολλές αναφορές για τα γραπτά της και διασώζονται έργα άλλων συγγραφέων και ιστορικών σχετικά με τη ζωή της, τη δράση της και τον θάνατό της.  Η Υπατία υπήρξε μια χαρισματική μορφή, που με την προσφορά της και το ήθος της σημάδεψε την ανθρώπινη ιστορία και την επιστήμη.

Αφήγηση: Γιώργος Ευγενικός
Μουσική: Μάρα Καίσαρη
Έρευνα - Επιμέλεια κειμένου: Μαρία Βλαχάκη

Θερμές ευχαριστίες οφείλουμε στην τ. καθηγήτρια του ΕΜΠ, ιστορικό των Μαθηματικών κα Χριστίνα Φίλη για την επιστημονική συνδρομή της. Η κα Φίλη τιμήθηκε προσφάτως από τη Διεθνή Ακαδημία της Iστορίας των Επιστημών, που εδρεύει στο Παρίσι με το μετάλλιο Alexandre Koyré, για το σύνολο του ερευνητικού της έργου. 

Διάρκεια: 20' και 16 "

Μπορείτε να ακούσετε ή/και να κατεβάσετε το podcast από το κανάλι του Ιδρύματος Ευγενίδου στο Spotify ΕΔΩ.
 

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Αχειλαρά, Α. (2014). Υπατία. Αθήνα: Όστρια.

Δενδρινός, Μ. (2021). Υπατία: Αστρονομία, μαθηματικά και φιλοσοφία στο λυκόφως του αρχαίου κόσμου. Αθήνα: Αρμός.

Κούντη, Μ. (2015). Συνέσιος ο Κυρηναίος. Αθήνα: Μπαρμπουνάκη.

Σπανδάγος, Β. Κ., Σπανδάγου, Ρ. & Τραυλού, Δ. (1994). Οι μαθηματικοί της Αρχαίας Ελλάδας: βιογραφικά στοιχεία και εργασίες των μαθηματικών της Αρχαίας Ελλάδας από το 900 π.Χ. έως το 550 μ.Χ. Αθήνα: Αίθρα.

Φίλη, Χριστίνα Π. (2009). Εξουσία και μαθηματικά. Αθήνα: Παπασωτηρίου.

Χριστιανίδης, Γιάννης (2003). Θέματα από την ιστορία των μαθηματικών: Αιγυπτιακά, Βαβυλωνιακά και Ελληνικά μαθηματικά. Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.

Alic, M. (2009). Η κληρονομιά της Υπατίας: Η ιστορία των επιστημόνων γυναικών από την αρχαιότητα μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα. Μετάφραση Ε. Τζελέπογλου. Αθήνα: Εκάτη.

Dzielska, Maria (1997). Υπατία η Αλεξανδρινή. Μετάφραση Γ. Κουσουνέλος. Αθήνα: Ενάλιος.

Flower, Derek-Adie (2002). Στις όχθες της σοφίας: η ιστορία της αρχαίας βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας. Αθήνα: Λιβάνης Α.Α.

Galvez, Pedro (2006). Υπατία: η γυναίκα που αγάπησε την επιστήμη. Αθήνα: Μεταίχμιο.

Trarieux, G. (2000). Υπατία. Μετάφραση Γ. Καρβελάς. Αθήνα: University Studio Press.

Alic, M. (1986). Hypatia’s heritage: Α history of women in science from antiquity to the late nineteenth century. Boston: Beacon Press.

Bregman, J. (1982). Synesius of Cyrene: Philosopher-Bishop. Oakland, California: University of California Press.

Deakin, M. (2007). Hypatia of Alexandria: Mathematician and martyr. New York: Prometheus Books.

Donovan, S. (2008). Hypatia: Mathematician, inventor, and philosopher. Minneapolis: Compass Point Books.

Dzielska, M. (1996). Hypatia of Alexandria. Translated by F. Lyra. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press.

Lewis, T. (1721). The history of Hypatia, a most impudent school-mistress of Alexandria: Murder'd and torn to pieces by the populace, in defence of Saint Cyril and the Alexandrian Clergy. From the aspersions of Mr. Toland. By Mr. Lewis. London: T. Bickerton.

Toland, J. (1720). Tetradymus. London: J. Brotherton and W. Meadows in Cornhill.