Το Ίδρυμα και η ιστορία του

Ευγένιος Ευγενίδης
Ο Ιδρυτής

Ο πολύπειρος αυτός Έλληνας, ο επιτυχημένος επιχειρηματίας και εφοπλιστής, ο πολυμήχανος έμπορος ξυλείας, ο αντιπρόσωπος και ιδιοκτήτης διεθνών ναυτιλιακών γραμμών, ο πολίτης του κόσμου, με τις δραστηριότητές του διεσπαρμένες ανά την υφήλιο, έκρυβε μέσα του ασίγαστη αγάπη για την πατρίδα του και ουδέποτε έπαψε να μελετά τρόπους για να βοηθήσει την ανάπτυξή της.

Από νωρίς είχε οραματισθεί μια Ελλάδα ώριμη και ικανή να συναγωνισθεί συν τω χρόνω τις άλλες προηγμένες χώρες στους διάφορους τομείς της τεχνικής και της βιομηχανίας. Τούτο όμως πίστευε ότι δεν ήταν δυνατόν να κατορθωθεί χωρίς την κατάρτιση ικανών στελεχών, που θα βοηθούσαν την πατρίδα τους.

Την πίστη του αυτήν μετουσίωσε σε έργο εν ζωή, με την σύσταση trust στο εξωτερικό, που είχε στόχο να βοηθήσει τους νέους της Ελλάδος χορηγώντας υποτροφίες, ώστε «νὰ καταστοῦν ἱκανοὶ νὰ ἀναλάβουν σημαντικὰς εὐθύνας εἰς τὴν μελλοντικὴν ἀνάπτυξιν τῆς Ἑλλάδος καὶ τὴν ἀξιοποίησιν τῶν πόρων αὐτῆς».

Το πρώτο αυτό επιτυχημένο βήμα, τον οδήγησε στην απόφαση να διασφαλίσει την συνέχεια μετά θάνατον και την επέκταση του έργου που είχε αρχίσει εν ζωή.

Για την υλοποίηση της απόφασής του διέθεσε ολόκληρη την περιουσία του στην Ελλάδα και μεγάλο μέρος της περιουσίας του στο εξωτερικό. Ως καλός επιχειρηματίας διασφάλισε  την οικονομική ανεξαρτησία του Ιδρύματός του, το οποίο από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα λειτουργεί, συντηρείται, επεκτείνεται και εκσυγχρονίζεται με ιδίους και μόνον πόρους.

Μαριάνθη Σίμου
Διοικήτρια - Διαχειρίστρια, η "ψυχή" του Ιδρύματος

Την διαχείριση της περιουσίας και την εκτέλεση των όρων της διαθήκης του ο Ευγενίδης ανέθεσε στην αδελφή του Μαριάνθη Σίμου (1895-1981).

Την εκπλήρωση της βούλησης του αδελφού της η Σίμου έθεσε σκοπό της ζωής της. Χωρίς αυτήν θα ήταν αδύνατο να γίνει ό,τι έγινε και όπως έγινε. Στην αφοσίωσή της στην υλοποίηση του οράματος του αδελφού της, η Ελλάδα οφείλει μία ακόμη εστία πολιτισμού.

Η Μαριάνθη Σίμου παρέμεινε στην διοίκηση του Ιδρύματος μέχρι τον θάνατό της (17-4-1981) και κατέλιπε και αυτή όλη την περιουσία της για τους σκοπούς του Ιδρύματος.

Σύσταση
10 Φεβρουαρίου 1956

Στις 10 Φεβρουαρίου 1956 συστάθηκε με Βασιλικό Διάταγμα το Ίδρυμα Ευγενίδου με Διοικήτρια-Διαχειρίστρια την Μαριάνθη Σίμου.

Η ίδια με τους επιστημονικούς της συνεργάτες (τον Αλ. Παπά καθηγητή ΕΜΠ, τον Γεώργιο Κακριδή καθηγητή ΕΜΠ και τον Χρυσό Καβουνίδη Μηχανολόγο-Ηλεκτρολόγο ΕΜΠ, τεχνικό διευθυντή του ΟΤΕ) μετά από μελέτη των αναγκών της επαγγελματικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα διαπίστωσαν ότι η κατάρτιση των μαθητών Τεχνικών Σχολών υστερούσε λόγω απουσίας κατάλληλων και προσιτών βιβλίων, ελλιπούς πρακτικής εκπαίδευσής τους και ανυπαρξίας κατάλληλων υποδομών για την πρακτική τους άσκηση.

Τα προβλήματα αυτά αποφασίσθηκε να αντιμετωπιστούν τότε με:

• Χορήγηση υποτροφιών σε νέους αποφοίτους τεχνικών σχολών για μετεκπαίδευση στο εξωτερικό.
• Συγγραφή και έκδοση βιβλίων τεχνικής εκπαίδευσης.
• Ανέγερση Τεχνικού Κέντρου, στο οποίο θα λειτουργούσαν:
  • Τεχνική και Επιστημονική Βιβλιοθήκη.
  • Αίθουσες Πειραμάτων Φυσικής και Τεχνικών Εκθεμάτων, για την εποπτική διδασκαλία των νόμων της Φυσικής στους μαθητές αλλά και για την κατανόησή τους από το ευρύ κοινό.
  • Πλανητάριο.
  • Αμφιθέατρο και αίθουσες διαλέξεων όπου θα διεξάγονταν επιστημονικά και τεχνικά συνέδρια και διαλέξεις.

Η υλοποίηση των ανωτέρω άρχισε αμέσως και στις 7 Ιουνίου του 1966 τελέσθηκαν τα εγκαίνια του κτηρίου του Ιδρύματος Ευγενίδου με επισημότητα και λαμπρότητα μεγάλη. Ήδη όμως το έργο του Ιδρύματος ήταν εντυπωσιακό. Η Ακαδημία Αθηνών στις
30-12-1965 απένειμε σ’ αυτό την ανώτατη τιμητική της διάκριση, το «Χρυσούν Μετάλλιον».

Νικόλαος Βερνίκος-Ευγενίδης
Πρώτος Πρόεδρος της διοικούσας επιτροπής του Ιδρύματος Ευγενίδου

Μετά τον θάνατο της Μαριάνθης Σίμου η διοίκηση και διαχείριση του Ιδρύματος Ευγενίδου ασκείται από τριμελή επιτροπή, στην οποία συμμετέχει ex officio ο εκάστοτε Πρύτανης του ΕΜΠ.

Πρώτος Πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής του Ιδρύματος Ευγενίδου διετέλεσε ο πολύτιμος συνεργάτης της Νικόλαος Βερνίκος-Ευγενίδης (1920-2000).

Ως πρόεδρος του Ιδρύματος όχι μόνο συνέχισε το έργο της Μαριάνθης Σίμου με την ίδια προθυμία, αλλά επέκτεινε τις δραστηριότητές του και σε άλλους τομείς.

Επί των ημερών του το Ίδρυμα δώρισε στο Υπουργείο Παιδείας 5 πλήρως εξοπλισμένα ειδικά αυτοκίνητα για την μεταφορά μαθητών με αναπηρία, χορήγησε τον εξοπλισμό εργαστηρίων φυσικής 55 Λυκείων, προσέφερε επιχορηγήσεις για έρευνα σε καθηγητές των Πανεπιστημίων Ιωαννίνων και Πατρών, δώρισε στο Κέντρο Επιμόρφωσης Στελεχών Εμπορικού Ναυτικού (ΚΕΣΕΝ) προσομοιωτή και ένα πλήρες σύστημα Ναυτιλιακού Απομιμητή Ραντάρ, διοργάνωσε σεμινάρια επιμόρφωσης καθηγητών και πολλά άλλα.

Μία από τις σημαντικότερες δωρεές που πραγματοποιήθηκε επί προεδρίας του ήταν η διάθεση του ποσού των 900.000.000 δραχμών για κάλυψη αναγκών σε σχολικά κτήρια που υπέστησαν ζημιές από τους σεισμούς του 1999 στην Αττική.

Ο Νικόλαος Βερνίκος-Ευγενίδης προ του θανάτου του (7-11-2000) είχε προγραμματίσει επίσης την επέκταση του Ιδρύματος και επιστάτησε στην εκπόνηση των σχεδίων για την νέα πτέρυγα, όπου θα εγκαθίστατο το νέο υπερσύγχρονο Πλανητάριο και προβλέπονταν χώροι για πολλές μαθησιακές και εκθεσιακές εκδηλώσεις.

Δικαίως ο Νικόλαος Βερνίκος-Ευγενίδης μπορεί να ονομασθεί δεύτερος κτήτωρ του Ιδρύματος. Για την, επί ολόκληρες δεκαετίες, αθόρυβη προσφορά του στην επιστημονική, τεχνική και επαγγελματική παιδεία στην Ελλάδα, βραβεύθηκε το 1993 από την Ακαδημία Αθηνών.

Λεωνίδας Δημητριάδης-Ευγενίδης
Πρόεδρος του Ιδρύματος από το 2000

Το έργο του Νικόλαου Βερνίκου-Ευγενίδη συνεχίζεται σήμερα ανανεούμενο και επεκτεινόμενο από τον Λεωνίδα Δημητριάδη-Ευγενίδη, Πρόεδρο του Ιδρύματος από το 2000.

Κατά την προεδρία του υλοποιήθηκαν τα σχέδια του Νικολάου Βερνίκου-Ευγενίδη για το Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο, ένα από τα μεγαλύτερα και καλύτερα εξοπλισμένα ψηφιακά πλανητάρια του κόσμου, και για την Διαδραστική Έκθεση Επιστήμης και Τεχνολογίας, που αποτέλεσε πρότυπο εκθεσιακό χώρο με 65 διαδραστικά εκθέματα για την επιστήμη και την τεχνολογία.

Στην θέση της βρίσκεται πλέον το νέο πρότυπο Κέντρο Επιστήμης και Τεχνολογίας, με εκθέματα αφιερωμένα στην Επιστήμη, την Τεχνολογία, την Μηχανολογία, τα Μαθηματικά, πειραματικές επιδείξεις στη Φυσική, τη Χημεία, τη Βιολογία, και Εργαστήρια προγραμματισμού, ηλεκτρονικής και ρομποτικής.

Στον Λεωνίδα Δημητριάδη-Ευγενίδη οφείλεται και το Εργαστήριο Τεχνολογίας UTech Lab, ένας χώρος δημιουργικής απασχόλησης με καινοτόμα τεχνολογικά εργαλεία (3D printer κ.ά) για νέους, που δημιουργήθηκε το 2014 με την συνεργασία και την υποστήριξη της Αμερικανικής Πρεσβείας στην Αθήνα.

Επίσης, επί των ημερών του, το Ίδρυμα Ευγενίδου κατέστη προσβάσιμο και φιλικό σε ανθρώπους με αναπηρία και εμποδιζόμενα άτομα.

Το 2015 του απονεμήθηκε βραβείο από την Ακαδημία Αθηνών για την πρότυπη λειτουργία του Ευγενιδείου Πλανηταρίου, ενός από τα μεγαλύτερα και καλύτερα εξοπλισμένα ψηφιακά πλανητάρια στον κόσμο.

Επίσης, το 2016 το Ίδρυμα Ευγενίδου απέσπασε την διάκριση Achievement in education and training στα Greek Shipping Awards 2016, που διοργανώθηκε από το Lloyd’s List.

Μεταξύ των πολυάριθμων δωρεών που έχουν πραγματοποιηθεί επί προεδρίας του Λεωνίδα Δημητριάδη-Ευγενίδη είναι και η αποκατάσταση των ζημιών από τους σεισμούς του 2014 και πλήρης ανακαίνιση της Ακαδημίας Εμπορικού Ναυτικού Ιονίων Νήσων (δωρεά ύψους 700,000 ευρώ), καθώς επίσης και η πρόσφατη (2018) επισκευή της ΑΕΝ Κύμης (δωρεά ύψους 90,000 ευρώ).

Τον Αύγουστο του 2010 (ΦΕΚ τ. 2ο αρ. φύλλου 1177/05.08. 2010) το 6ο Δημοτικό Σχολείο Νέας Ορεστιάδας, καθώς επίσης και το 6ο Νηπιαγωγείο Νέας Ορεστιάδας μετονομάσθηκαν σε 6ο Δημοτικό Σχολείο Νέας Ορεστιάδας «Ευγενίδειο» και σε 6ο Νηπιαγωγείο Νέας Ορεστιάδας «Ευγενίδειο», μετά από πρωτοβουλία εκπροσώπων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε συνεργασία με τους εκπροσώπους της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης της Νέας Ορεστιάδας. Η πρωτοβουλία αυτή συνδέεται με τη γενέθλια γη του Εθνικού Ευεργέτη Ευγένιου Ευγενίδη, τη Θράκη.

Στο πλαίσιο αυτό το Ίδρυμα Ευγενίδου κάλυψε όλες τις ανάγκες του Δημοτικού σχολείου σε σύγχρονο ηλεκτρονικό εξοπλισμό (Η/Υ, εκτυπωτές κ.λπ.), ενώ από τότε έως σήμερα χρηματοδοτεί την ετήσια επίσκεψη, στην Αθήνα, των μαθητών/τριών της τρέχουσας Στ’ Δημοτικού, των συνοδών εκπαιδευτικών καθώς και εκπροσώπου του συλλόγου γονέων και κηδεμόνων.

Τέλος, τον Ιούνιο του 2018 το 1^ο ΕΠΑΛ Διδυμοτείχου μετονομάσθηκε σε «Ευγένιος Ευγενίδης» (ΦΕΚ τ. 2ο αρ. φύλλου 2362/20.6.2018), έπειτα από εισήγηση της Δημοτικής Επιτροπής. Η μετονομασία αυτή έγινε προς τιμήν του εθνικού ευεργέτη Ευγένιου Ευγενίδη, ο οποίος καταγόταν από το Διδυμότειχο και είχε προσφέρει πολλά στον τόπο αυτόν.